HÓA HỌC 8 BÀI 6: ĐƠN CHẤT VÀ HỢP CHẤT-PHÂN TỬ I. Nội dung kiến thức 1. Đơn chất: đơn chất phi kim lưu huỳnh có màu vàng a. Định nghĩa : Đơn chất là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hoá học. b. Phân loại : - Đơn chất Kim loại : Có ánh kim, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt. Ví dụ đơn chất kim loại natri + Đơn chất sắt: Fe + Đơn chất nhôm: Al + Đơn chất vàng: Au (đơn chất kim loại thường có kí hiệu đơn chất trùng tên nguyên tố) - Đơn chất phi kim : Không có ánh kim, không dẫn điện, dẫn nhiệt, nếu có thì rất kém Ví dụ: + Đơn chất oxi: O2 (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là Oxi) + Đơn chất hidro: H2 (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là hidro) + Đơn chất nito: N2 (được tạo từ 1 nguyên tố hóa học là nito) + Đơn chất cacbon: C + Đơn chất lưu huỳnh: S Vd : đơn chất phân tử Br2 có hay nguyên tử Br-Br liên kết với nhau. c. Đặc điểm cấu tạo: - Đơn chất kim loại : Các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định - Đơn chất phi kim : Các nguyên tử liên kết với nhau theo 1 số nhất định và thường là 2 Ví dụ: Đơn chất phi kim oxi gồm 2 nguyên tử oxi liên kết với nhau (kí hiệu đơn chất O2). 2. Hợp chất a. Định nghĩa: Hợp chất là những chất tạo nên từ 2 nguyên tố hoá học trở lên. b. Phân loại : - Hợp chất hữu cơ: + Ví dụ: Đường glucozo(C6H10O5) gồm 3 nguyên tố hóa học C,H,O tạo nên - Hợp chất vô cơ: + Ví dụ: Muối ăn NaCl gồm 2 nguyên tố hóa học Na và Cl tao nên c. Đặc điểm cấu tạo : - Trong hợp chất, nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định đơn chấthợp chất -Do 1 nguyên tố hóa học tạo nên- Do 2 nguyên tố hóa học trở lên - VD: Cu,Ag,Na,O2,C,S,H2,N2,O3…- VD: H2O, H2SO4, NaCl, C6H10O5,.. 3. Phân tử : a) Định nghĩa : Phân tử là hạt đại diện cho chất , gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất. Với đơn chất kim loại, nguyên tử là hạt hợp thành và có vai trò như phân tử vd: Phân tử hợp chất BCl3. b) Phân tử khối : - Phân tử khối là khối là khối lượng của phân tử tính bằng đơn vị cacbon, bằng tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử. - Ví dụ : Phân tử khối của Nước (H2O) : 2 x 1 + 16 = 18 đvC Muối ăn (NaCl): 23 +35,5 = 58,5 đvC 4. Trạng thái của chất : - Mỗi mẫu chất là một tập hợp vô cùng lớn những hạt là phân tử hay nguyên tử. - Tùy điều kiện, một chất có thể ở ba trạng thái: rắn, lỏng, khí (hay hơi). Ơ trạng thái khí các hạt rất xa nhau. - Ví dụ: Nước có 3 trạng thái tồn tại tùy vào điều kiện + Nhiệt độ <= 0 độ C: thể rắn (đá, băng) + 0 <Nhiệt độ < 100 độ C: thể lỏng (nước sinh hoạt) + Nhiệt độ >= 100 độ C: thể khí (hơi nước) 5. Phân biệt phân tử, nguyên tử và nguyên tố hóa học Ví dụ: Xét trong chất nước - Phân tử: H2O - Số nguyên tố: 2 (gồm H và O) - Số nguyên tử: 3 ( gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O) - Khối lượng phân tử: M=2*(H) + 1*(O) = 2*1+ 1*16= 18 đvC II. BÀI TẬP : 1) Điền vào chỗ trống : “Khí Hidro(H2), khí Oxi (O2) và khí Clo (Cl2) là những …………….. đều tạo nên từ một …………. Nước, muối ăn (natri clorua), axit clohidric(HCl) là những …………………. Đều tạo nên từ hai ……………… Trong thành phần hóa học của nước và axitclohidric đều có chung ……………….còn của muối ăn và axitclohidric lại có chung một………………………..” 2) Tính phân tử khối của Hiđro, Nitơ. So sánh xem phân tử nitơ nặng hơn phân tử hiđro bao nhiêu lần. 3) Trong các chất sau, hãy chỉ ra đâu là đơn chất, đâu là hợp chất Khí Amoniac có phân tử gồm 1 nguyên tử H và 3 nguyên tử N Phốt pho đỏ có phân tử gồm 1 P Canxicacbonat có phân tử gồm 1Ca, 1C và 3O Tính phân tử khối của các chất trên 4) Trong các chất sau, hãy chỉ ra đâu là đơn chất, đâu là hợp chất Khí Ozôn có phân tử gồm 3O Axitclohidric có phân tử gồm 1H và 1Cl. Kalipemanganat có phân tử gồm 1K, 1Mn, 4O. Tính phân tử khối của các chất trên, 5) Cho các chất: oxi, lưu huỳnh, sắt, nước. Chọn câu trả lời đúng:a. Tất cả các chất trên đều là đơn chất. b. Tất cả các chất trên đều là hợp chất. c. Có ba đơn chất và một hợp chất. d. Có hai đơn chất và hai hợp chất. 6) Trong số các chất cho dưới đây, chất nào là đơn chất và chất nào là hợp chất a. Đá vôi gồm các nguyên tố canxi, cacbon và oxi b. Vôi tôi gồm các nguyên tố canxi, hiđro và oxi c. Kim cương gồm các nguyên tử cacbon d. Khí nitơ tạo nên từ các nguyên tử nitơ Các đơn chất là: ………………………………. Các hợp chất là: ……………………… 7) Phân tử khối của axit sunfuric H2SO4 là ……………….. đvC a. 96 b. 98 c. 94 d. 102 8) Xác định phân tử khối của các chất sau a. H2, O2, N2, Cl2, O3. b. H2O, HCl, HNO3, CuSO4, NaCl, Na2SO4, FeSO4 đáp án : 2. MN2 = 14.2= 28 28: 2 = 14 Vậy N2 nặng hơn H2 14 lần . 3.NH3 là hợp chất , P là đơn chất và CaCO3 là hợp chất. 4.O3 là đơn chất , HCl là hợp chất , KMnO4 là hợp chất. 5. c 7. b = 98 ( 1.2+ 32 + 16.4)
