Lịch Sử 8-Bài 25 KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP LAN RỘNG RA TOÀNQUỐC ( 1873-1884) Lược đồ Pháp đánh chiếm Bắc kỳ 1873 và 1882 Sử 8-Bài 25- hai tiết KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC ( 1873-1884) I. THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KỲ LẦN THỨ NHẤT .CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KỲ 1.Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc kỳ: * Chính sách của Pháp : -Pháp thiết lập bộ máy cai trị có tính chất quân sự từ trên xuống . -Bóc lột bằng tô thuế , cướp đoạt ruộng đất của nông dân,vơ vét lúa gạo để xuất khẩu -Mở trường đào tạo tay sai và báo chí tuyên truyền cho kế hoạch xâm lăng của Pháp . * Chính sách đối nội , đối ngoại của triều đình Huế lỗi thời : -Vơ vét tiền của để phục vụ cuộc sống xa hoa và bồi thường chiến phí . -Kinh tế sa sút , tài chính thiếu hụt , binh lực suy yếu. -Bế quan tỏa cảng (đóng cửa). -Khởi nghĩa nông dân . 2.Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ lần thứ nhất 1873. * Nguyên nhân: - Bắc Kỳ đông dân, nhiều khoáng sản . - Có sông Hồng nối liền với Hoa Nam (Trung Quốc) * Kế hoạch đánh Bắc Kỳ của thực dân Pháp: -Cho gián điệp thăm dò . - Lợi dụng nhà Nguyễn nhờ đem quân ra Hạ Long để dẹp “hải phỉ”. -Năm 1872 , Đuy puy gây rối ở Hà Nội . -Lấy cớ giải quyết vụ Đuy puy Gác- ni -ê đem quân Pháp từ Sài Gòn kéo ra Bắc . -Ngày 20-11-1873 Pháp đánh thành Hà Nội . -Nguyễn Tri Phương chỉ huy 7000 quân triều đình , nhưng thất bại , bị thương nhịn ăn mà chết . - Con là Nguyễn Tri Lâm tử trận ở cửa ô Thanh Hà -Pháp chiếm Hải Dương , Hưng Yên, Phủ Lý , Ninh Bình, Nam Định * Quân Triều đình đông vẫn thua do : đường lối chính trị quân sự bảo thủ của nhà Nguyễn . Chiến trường Hà nội 1873 và 1882 3.Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kỳ 1873-1874. -Viên Chưởng Cơ đánh địch quyết liệt ở của ô Thanh Hà . -Nhân dân kháng cự quyết liệt * Chiến thắng Cầu Giấy lần I : ( 21-12-1873): -Thấy lực lượng địch ở Cầu Giấy yếu , quân ta khép chặt vòng vây. -Ngày 21-12-1873, Pháp đánh ra cầu Giấy , chúng bị quân Cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc phối hợp với quân của Hoàng Tá Viêm Phục kích . -Gac-ni-ê tử trận . * Nội dung Hiệp ước Giáp Tuất 15-3- 1874:triều đình Huế thừa nhận cho Pháp chiếm cả 6 tỉnh Nam Kỳ .Chịu lệ thuộc ngoại giao và thương mại * Nhận xét : mất chủ quyền ở Nam Kỳ , lệ thuộc về ngoại giao và thương mại xuất phát ý thức bảo vệ quyền lợi và dòng họ II. THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KỲ LẦN THƯ HAI . NHÂN DÂN BẮC KỲ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884 . 1.Thực dân Pháp đánh Bắc Kỳ lần thư hai 1882 - Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, cấm đạo, dùng quân của Lưu Vĩnh Phúc , tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh . - Ngày 3-4-1882 ,Ri -vi -e cho quân đổ bộ lên Hà Nội . - 25-4-1882 , Ri- vi- e gửi tối hậu thư cho Tổng Đốc Hoàng Diệu đòi nộp khí giới và giao thành không điều kiện . - Không đợi trả lời, quân Pháp nổ súng tấn công , quân ta anh dũng chống trả , nhưng chỉ cầm cự buổi sáng,đến trưa thành mất , Hoàng Diệu tuẫn tiết theo thành . -Pháp chiếm Hòn Gai , Nam Định và các tỉnh đồng bằng Bắc Kỳ . 2.Nhân dân Bắc Kỳ tiếp tục kháng Pháp: a. Kháng chiến chống Pháp của nhân dân : - Quân dân phối hợp chống Pháp - 19-5-1883 chiến thắng Cầu-Giấy lần thư hai , Ri- vi- e bỏ mạng ,quân Pháp hoang mang dao động . b. Pháp đánh Thuận an : -Cuối tháng 7-1883 vua Tự Đức qua đời , nội bộ triều đình lục đục . - Pháp thêm viện binh nên chúng đánh Thuận An. Pháp tấn công cửa biển Thuận An (Huế ) Chiến trường Huế 3.Hiệp ước Pa tơ nốt . Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ. -18-8-1883 Hạm đội Pháp đánh Thuận An . -20-8-1883 chúng lên Thuận An , triều đình Huế đình chiến, ký hai Hiệp ước là Hác- Măng và Pa- tơ -nốt . *Nội dung Hiệp ước Hác Măng năm 1883: +Triều đình Huế thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc kỳ , và Trung kỳ , cắt tinh Bình thuận ra khỏi Trung Kỳ và sát nhập vào Nam Kỳ thuộc Pháp. +Thanh – Nghệ – Tĩnh sát nhập vào Bắc Kỳ . +Triều đình Huế cai quản vùng Trung Kỳ , nhưng mọi việc thông qua Khâm sứ Pháp ở Huế . +Công sứ Pháp ở Bắc Kỳ kiểm soát công việc của triều đình và nắm quyền trị an , nội trị . +Mọi việc giao thiệp với nước ngoài ,kể cả Trung quốc đều do Pháp nắm . +Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kỳ về Trung Kỳ . -Nhân dân và quan lại phản kháng mạnh, từ cuối 1883 đến 1885 Pháp chiếm Nắc Ninh, Thái Nguyên, Hưng Hóa, Tuyên Quang … -Pháp bắt triều Huế ký Hiệp ước Pa- tơ- nốt (6-6-1884). Lược đồ thái độ của triều đình và nhân dân Huế trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp * Vì sao nói từ 1858 đến năm 1884 là quá trình triều đình Huế đi từ đầu hàng từng bước đến đầu hàng tòan bộ quân Pháp ? + H Ư 1862 : triều đình thừa nhận sự cai quản của Pháp ở Gia Định , Định Tường , Biên Hòa , chỉ có 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ . +H Ư 1874: Thừa nhận cho Pháp chiếm cả 6 tỉnh Nam Kỳ , chịu lệ thuộc về ngoại giao và thương mại , mất một phần quan trọng về chủ quyền tòan 6 tinh Nam Kỳ ,ngoại giao và thương mại . +H Ư 1883-1884 triều đình Huế chỉ cai quản từ Thanh- Nghệ – Tĩnh đến Bình Thuận ; Bắc kỳ và Trung Kỳ là sứ Bảo hộ, Nam kỳ là thuộc địa , Việt Nam là thuộc địa , nưả phong kiến của Pháp . Đoàn thị Hồng Điệp sư u tầm và biên tập